Wynagrodzenie nauczyciela początkującego oderwie się od wynagrodzenia minimalnego

Zgodnie z zapowiedziami rządu, wynikające z Karty Nauczyciela średnie wynagrodzenie nauczycieli wzrośnie o ponad 1500 zł brutto. O 30 proc. i 33 proc., zależnie od stopnia awansu zawodowego, wzrosną też stawki minimalne wynagrodzenia zasadniczego.

W piątek 19 stycznia do konsultacji publicznych skierowany został projekt nowelizacji rozporządzenia ministra edukacji w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia nauczycieli. Z projektu wynika, że minimalne wynagrodzenie zasadnicze nauczyciela z tytułem zawodowym magistra i przygotowaniem pedagogicznym, w zależności od stopnia awansu zawodowego, ma wzrosnąć o kwotę od 1167 zł brutto do 1365 zł brutto. Wywołało to kontrowersje. Gwałtownie zareagowała m.in. wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Urszula Woźniak.

"Rzeczywiście pani wiceprzewodnicząca ZNP dość nerwowo zareagowała, potem na następnych nagraniach wyjaśniała, że to, co budzi pewne wątpliwości ZNP - podobny jest też tłit przewodniczącego ZNP pana Sławomira Broniarza - to nie jest skala podwyżek, bo to są najwyższe historycznie podwyżki. ZNP przyznaje, że właściwie od pierwszego rządu Donalda Tuska, czyli od 2009 r., nigdy nie było takich podwyżek rok do roku. Przykładowo: płaca nauczyciela dyplomowanego, ta średnia wynikająca z Karty Nauczyciela, wzrasta o 2198 zł – dla porównania - kiedy przez 8 lat poprzednich rządów PiS wzrosła o 2300 zł z drobnymi" - powiedziała wiceminister Katarzyna Lubnauer w rozmowie z PAP. Według niej to tak, jakby w obecnej rocznej podwyżce dla nauczycieli było osiem lat podwyżek za rządów Prawa i Sprawiedliwości.

Lubnauer wskazała, że to, co budzi wątpliwości w ZNP, to zmniejszenie różnicy między wynagrodzeniem nauczyciela początkującego a nauczyciela mianowanego, z tym, że tylko jeśli chodzi o płacę zasadniczą. Poinformowała, że zapewne ten temat będą poruszać związkowcy. Jednocześnie zauważyła, że każdy nauczyciel mianowany dostaje do płacy zasadniczej dodatek za wysługę lat, który jest naliczany od czwartego roku pracy nauczyciela i wzrasta z każdym rokiem. Realnie więc różnica wzrasta do ponad 1100 zł.

Podkreśliła, że wynagrodzenie nauczycieli początkujących wzrośnie o 33 proc. po to, by zachęcić dobrych absolwentów szkół wyższych, żeby przychodzili do tego zawodu. "Nie będzie dobrych nauczycieli, jeżeli młodzi, ambitni ludzie nie będą chcieli wybierać tego zawodu" - powiedziała.

Wynagrodzenie zasadnicze jest jednym ze składników tzw. średniego wynagrodzenia wynikającego z Karty Nauczyciela. Wysokość średniego wynagrodzenia nauczycieli na poszczególnych stopniach awansu zawodowego wynika z kwoty bazowej dla nauczycieli zapisanej w ustawie budżetowej oraz odpowiedniego współczynnika zależnego od stopnia awansu - określone są one w ustawie Karta Nauczyciela, dla każdego stopnia awansu zawodowego, procentowo. W ustawie budżetowej na 2024 r., uchwalonej przez Sejm, kwotę bazową ustalono na wysokości 5176,02 zł - co oznacza wzrost średnich wynagrodzeń o 30 proc. w stosunku do średnich wynagrodzeń obowiązujących od 1 stycznia 2023 r. Na mocy ustawy okołobudżetowej średnie wynagrodzenia nauczyciela początkującego będzie zwiększone dodatkowo - wzrośnie o 33 proc.

Lubnauer podkreśliła, że w programie Koalicji Obywatelskiej "100 konkretów na 100 dni" było to wyraźnie zapisane. "Podwyżka o co najmniej 30 proc. i realizujemy te 30 lub 33 proc. i 1500 zł brutto dla nauczyciela, przy czym dla nauczyciela początkującego będzie to 1577 zł, dla nauczyciela mianowanego 1720 zł, a dla nauczyciela dyplomowanego to będzie 2198 zł podwyżki średniej wynikającej w Karty" - podała. "I teraz powiedzmy bardzo jasno: tyle samorząd musi średnio wydać na każdy etat nauczycielski, czyli realnie nauczyciele te pieniądze otrzymują. I samorządy realnie otrzymają zwyżkę subwencji oświatowej na rok 2024 pokrywającą podwyżki" - podkreśliła wiceminister.

Zauważyła, że narzędzie, jakim jest średnie wynagrodzenie, wykorzystywane jest też przez samych nauczycieli z ZNP. Wskazała, że w obywatelskim projekcie nowelizacji ustawy Karta Nauczyciela, którego celem jest powiązanie wysokości wynagrodzenia nauczycieli z wysokością średniego wynagrodzenia w gospodarce, przygotowanym przez ZNP, też jest mowa o średnim wynagrodzeniu nauczycieli z Karty Nauczyciela.

Wiceszefowa MEN wskazała, że tak, jak wynagrodzenie nauczyciela początkującego oderwie się od płacy minimalnej, tak "również średnia płaca nauczyciela dyplomowanego oderwie się od średniej krajowej i będzie wyższa od średniej krajowej". "Będzie o 22 proc. wyższa od przewidywanej na rok 2024 płacy średniej" - podała.

Wiceminister zapytana została, czy MEN planuje zmiany w skomplikowanym systemie wynagrodzeń nauczycieli wynikającym z konstrukcji ich płac.

Oprócz wynagrodzenia zasadniczego, którego minimalną wysokość określa minister edukacji w rozporządzeniu, nauczyciele otrzymują też dodatki do niego. Są one określone w Karcie Nauczyciela. Jest ich kilkanaście. Wysokość części dodatków przepisy uzależniają od wysokości wynagrodzenia zasadniczego (np. dodatek stażowy, dodatek wiejski i wynagrodzenie za godziny ponadwymiarowe) – wzrost wynagrodzenia zasadniczego spowoduje automatyczny wzrost składników od niego zależnych. O wysokości innych dodatków decydują samorządy w regulaminach wynagradzania. Samorządy mogą też przyznać nauczycielom wyższe wynagrodzenie zasadnicze niż wynika z rozporządzenia ministra edukacji o minimalnych stawkach.

"Żeby nie było wątpliwości: oczywistym jest, że płaca nauczyciela to jest bardzo skomplikowany konstrukt. Na pewno kwestią do przepracowania jest dodatek za wychowawstwo. Dlatego, że rola wychowawcy jest bardzo ważna, musimy więc bardzo poważnie tę kwestię przemyśleć" - przyznała Lubnauer.

Pierwszego lutego zaplanowane jest spotkanie ze związkami zawodowymi w MEN dotyczące projektu rozporządzenia w sprawie minimalnych stawek wynagrodzenia. Na pytanie, czy jest jeszcze pole do negocjacji dotyczących konkretnych stawek zaproponowanych w rozporządzeniu, odpowiedziała: "Wcześniej już spotkaliśmy się ze wszystkimi centralami związków zawodowych nauczycielskich, czyli z ZNP, Federacją Związków Zawodowych i Solidarnością. Każdą z tych organizacji zaprosiliśmy do nas i rozmawialiśmy m.in. o podwyżkach. Związki znały wcześniej wysokości i mechanizm proponowanych podwyżek" - zaznaczyła.

Podkreśliła, że ponieważ rządowi bardzo zależy na tym, by nauczyciele dostali podwyżki jak najszybciej, już teraz rozpoczęto konsultacje, ale minister Edukacji Barbara Nowacka będzie mogła podpisać rozporządzenie płacowe dopiero teraz, gdy prezydent podpisał zarówno ustawę okołobudżetową, jak i budżet. Jak zauważyła, dzięki temu, że już rozpoczęto negocjacje, nauczyciele będą mogli zobaczyć podwyżki na swoich kontach, z wyrównaniem od stycznia br., na początku marca lub najpóźniej na początku kwietnia. (PAP)

Autorka: Danuta Starzyńska-Rosiecka

Pełna rozmowa z wiceminister edukacji Katarzyną Lubnauer dostępna jest na https://wideo.pap.pl/videos/71471/ oraz na PAP.PL https://www.pap.pl/aktualnosci/lubnauer-zamiany-w-zakresie-obowiazkowych-prac-domowych-sa-powiazane-z-odchudzaniem

dsr/ mir/